فرمولاسیون دارویی چیست

فرمولاسیون دارویی به معنای ترکیب دقیق و مشخصی از مواد دارویی است که برای تولید یک دارو بطور خاص
استفاده می‌شود. این ترکیب مشتمل بر مواد دارویی اصلی و مواد کمکی می‌باشد که با هم ترکیب شده و
در نتیجه داروی موردنظر را تشکیل می‌دهند.

علاوه بر مواد دارویی، ممکن است حاوی ترکیبات مثل ضد اکسیدان‌ها، ترکیبات حفظ شونده و مواد پوستی است
که جهت افزایش پایداری و بهبود خواص فیزیکی و شیمیایی دارو استفاده می‌شود.

فرمولاسیون دارویی به صورت مختلفی مانند قرص‌ها، کپسول‌ها، شربت‌ها، پمادها و… تهیه می‌شوند.
در واقع فرمولاسیون دارویی به معنای تعیین و ترکیب مناسب اجزای مختلف دارو است تا بتوان داروی موردنظر را
با خواص و اثر مطلوب به بیمار تجویز کرد.

جهت کسب اطلاعات بیشتر میتوانید در سایت دکتر فرمول از مقاله های دیگر نیز بازدید بفرمایید.

ویژگی های فرمولاسیون دارویی

به ترکیب و مشخصات ماده موثره (active pharmaceutical ingredient) و جزئیات فنی دیگر دارو اشاره دارد که به صورت یک داروی نهایی یا محصول دارویی عرضه می شود.

1. مورد استفاده: فرمولاسیون دارویی مشخص می کند که دارو برای چه بیماری یا شرایطی استفاده می شود.

2. شکل دارویی: فرمولاسیون دارویی نشان می دهد که دارو به چه شکل و شکلی برای مصرف در دسترس است؛
مانند قرص، کپسول، مایع شرب، کرم، اسپری و غیره.

3. دوز دارو: فرمولاسیون دارویی مشخص می کند که دارو به چه میزان و دوزی باید مصرف شود.
نحوه مصرف دارو بستگی به بیماری یا شرایط مورد استفاده دارد.

4. محتوای فارماکوپه: مشخص می کند که چه مواد فارماکوپه (دارای خواص دارویی) در دارو وجود دارد.

5. روش تهیه و داروسازی: فرمولاسیون دارویی جزئیات فرایند تهیه و تولید دارو را بیان می کند؛
مانند روشهای جداسازی، تصفیه و ترکیب مواد.

6. نوع همراهی دارو: مشخص می کند که دارو با چه ماده / مواد دیگری ترکیب شده است؛
مانند مواد نگهدارنده، مواد کمکی، لوازم آرایشی و غیره.

7. دستورالعمل مصرف: فرمولاسیون دارویی دستورالعمل هایی را برای استفاده صحیح از دارو فراهم می کند؛
مانند زمان مصرف، همراه با غذا/ قبل یا بعد از غذا، محدودیت های مصرف و غیره.

8. عوارض جانبی: فرمولاسیون دارویی احتمال عوارض جانبی که ممکن است در اثر مصرف دارو به وجود بیاید را
اطلاع می دهد.

9. شرایط نگهداری: نشان می دهد که دارو باید در چه شرایطی مثل نور، دما و
رطوبت نگهداری شود تا بتواند موثر باشد.

کاربرد های فرمولاسیون دارویی

“ترکیب دارویی” به معنای ایجاد یک فرم دارویی خاص است که شامل داروی مورد نظر و
مواد کمکی است. این فرم دارویی می‌تواند به صورت قرص، کپسول، محلول، پماد، اسپری و غیره باشد.

1. زیاد کردن آمریت و کارایی دارو: برخی داروها به تنهایی کارایی کافی ندارند و برای افزایش کارایی و
کاهش عوارض جانبی، ممکن است با استفاده از مواد کمکی و فرمولاسیون مناسب ترکیب شوند.
به عنوان مثال، یک داروی ضد درد ممکن است با داروی ضد التهاب ترکیب شود تا کارایی درمانی بیشتری داشته باشد.

2. تنظیم رهایش دارو: فرمولاسیون دارویی به وسیله مقدار داروی فعال، سرعت رهایش دارو و نرخ آن را تنظیم می کند.
این امر می تواند در کنترل علائم بیماری و دستیابی به اثر بیشتر دارو موثر باشد.

3. افزایش پایداری دارو: ترکیب دو یا چند دارو در یک فرمولاسیون می تواند پایداری دارو را افزایش دهد.
این کاربرد به ویژه مفید است برای داروهای که سریعاً تجزیه یا شکسته می شوند و نیاز به حفظ استحکام خاصی دارند.

4. آسان سازی داخل بدن کردن دارو: برخی از داروها ممکن است بویی و یا طعمی ناخوشایند داشته باشند.
فرمولاسیون دارویی با فراهم کردن یک فرم مطلوب و قابل قبول، ممکن است مشکل استفاده بیماران را حل کند و
باعث بشود که داروی مورد نظر به خوبی مصرف شود.

5. افزودن موارد افزودنی به دارو: برخی موارد افزودنی مانند ویتامین ها، مواد معدنی و مواد مغذی قادرند به
کارایی دارو کمک کنند. این موارد افزودنی می توانند به آن اضافه شده و بهبود کارایی دارو را فراهم کنند.

برای خلاصه کردن، برای بهبود کارایی، پایداری و قابلیت استفاده از داروها از اهمیت بالایی برخوردار است.

مزایا فرمولاسیون دارویی

1. دقت در دوز دهی: با فرمولاسیون دارویی، می‌توان به طور دقیق دوز مورد نیاز برای هر بیمار را تعیین کرد و
از تغییرات دوزی غیرقابل کنترل که ممکن است در داروهای غیرفرموله شده رخ دهد، جلوگیری کرد.

2. جلوگیری از تداخلات دارویی: در فرمولاسیون دارویی، می‌توان دو دارو را در یک فرموله ترکیب کرده و
از تعاملات دارویی بین آن‌ها جلوگیری کرد.

3. ارائه راحت و ساده به بیماران: داروهای فرمولاسیون دارویی برای بیماران آسانتر در مصرف هستند.
برخلاف داروهای قرصی که باید قبل از مصرف آن‌ها را بخورند، داروهای فرموله شده را می‌توان به صورت محلول یا
ورقه‌ای استفاده کرد.

معایب فرمولاسیون دارویی

1. سختی در تهیه: تهیه داروهای فرموله شده برای برخی داروها ممکن است سخت و پیچیده باشد.
این موضوع ممکن است از دسترسی بیماران به داروی مورد نیازشان را محدود کند.

2. هزینه بالا: داروهای فرموله شده معمولاً گرانتر از داروهای غیرفرموله شده هستند.
این امر ممکن است مشکلاتی برای بیمارانی که هزینه‌های درمانی را تحمل نمی‌کنند یا روی درمان‌های دارویی
بیمه نشده باشند، ایجاد کند.

3. خطر اسیدی شدن: برخی از داروهای فرموله شده ممکن است موجب تحریک و اسیدی شدن
اجزای قابل رسانش در بدن شوند. این موضوع می‌تواند عوارض جانبی جدی را مانند التهاب معده و
زخم معده به همراه داشته باشد.