فرمول مایع ظرفشویی

فرمول مایع ظرف‌شویی در دو نوع اتوماتیک (ماشین ظرف‌شویی) و دستی تهیه می‌شود. مایع ظرف‌شویی دستی برای شستشوی. ظروف با دست مناسب است. و موجب ایجاد حساسیت‌های پوستی مانند قرمزی، خارش و نمی‌شود و در عین حال کف مناسبی را ایجاد می‌کند که باعث شستشوی کامل ظروف می‌شود. با این حال انواع مایع ظرف‌شویی برای ماشین ظرف‌شویی بسیار متنوع‌تر است. در این بخش از مقالات دکتر فرمول به فرمول مایع ظرفشویی می پردازیم. با ما همراه باشید.

مایع ظرف‌شویی و تأثیرات مایع ظرفشویی بر روی پوست دست

در فرمولاسیون مایع ظرف‌شویی pH حاصل در حدود 8.5 تا 12 در نظر گرفته می‌شود که بسیار بیشتر از pH معمول دست (حدود 5) است. در زیر جدولی برای آشنایی با pH مواد متنوعی که در زندگی روزمره با آن سروکار داریم آورده شده است:

فرمولاسیون مایع ظرفشویی ریکا

در اکثر فرمول های مایع ظرفشویی در ایران، فقط یک نوع ماده فعال که آلکیل بنزن و سولفوریک اسید است، در سطح آن است.
علت اصلی و واجب استفاده از آلکیل بنزین خطی این است که در اواخر دهۀ ۱۹۵۰ میلادی و اوایل دهه ۱۹۶۰ میلادی به دلیل افزایش کف‌های پایدار روی رودخانه‌ها و دریاچه‌های اروپا توجه علاقه‌مندان به محیط‌زیست را به خود جلب نمود.
آزمایش‌ها و تحقیقات اثبات کرده است که این کف‌ها بازمانده دودیسل بنزن موجود در مواد شوینده است که در جریان فاضلاب‌ها تجزیه نگردیده و به همان شکل به رودخانه‌ها و دریاچه‌ها و آب‌های زیرزمینی انتقال داده‌شده و آن‌ها را آلوده کرده است.
محققان در تحقیقات بیشتر به این نتیجه رسیدند که علت تجزیه نشدن دودیسل بنزن، شاخه‌ای بودن عامل آلکیل آن است که در برابر حمله باکتری‌ها مقاومت می‌کند.
آزمایش‌ها اثبات کرده است که مولکول‌های زنجیره‌ای خطی به‌سادگی توسط باکتری‌های موجود در فاضلاب‌ها تجزیه‌شده و به گاز co2 و آب تبدیل می‌گردد. در پی این تحقیقات با مطرح‌شدن مسئله آلودگی آب‌ها استفاده از مواد اولیه تجزیه‌پذیر دیگری همچون الکل‌های خطی سنگین نیز رواج پیداکرده است.
برای همین جهت جلوگیری از آلودگی محیط‌زیست باید اجرای طرح تولید الکیل بنزن خطی به عنوان ماده اولیه مواد شوینده، موردتوجه قرار گیرد.
درگذشته‌ها ماده آلکیل بنزن خطی وارداتی بود. اصلی‌ترین عامل میزان مصرف مواد شوینده در جامعه را می‌توان رشد جمعیت و ارتقای سطح رفاه و بهداشت دانست.
بالاترین مصرف سرانه مایع ظرفشویی، پودرها و مایعات شوینده دیگر در ایران در سال ۱۳۶۲ حدود ۲۸/۵ کیلوگرم برای هر نفر در سال بوده و با توجه به این‌که تمام کارخانه‌ها سولفوناسیون موجود در کشور بر مبنای استفاده از آلکیل بنزن به عنوان مواد اولیه طراحی‌شده است، کمبود و نیاز کشور به الکیل بنزن خطی تماماً به صورت الکیل بنزن خطی از خارج تأمین می‌گردید.

مواد تشکیل‌دهنده مایع ظرف‌شویی

فرمولاسیون مایع ظرف‌شویی شامل دسته متنوعی از محصولات و فرمولاسیون‌های مختلف می‌شود و یک فرمول اختصاصی ندارد، بنابراین انواع متفاوتی از محصولات در بازار مواد شوینده وجود دارد که با توجه به میزان سادگی یا پیچیدگی دارای قیمت‌های متفاوتی هستند و بعضی از آن‌ها بسته به نوع کاربری که متقاضی ساخت مواد شوینده در نظر دارد به‌صورت اختصاصی تهیه می‌شود که در این صورت باید از شرکت‌های دارای علم شیمی و تجربه کافی کمک گرفت.

مواد تشکیل‌دهنده فرمولاسیون مایع ظرفشویی

• فعال‌کننده‌های سطحی: شامل گروه‌های آنیونیک مثل اسید سولفونیک و تگزاپون
• نرم‌کننده‌ها و مرطوب‌کننده ها: مثل گلیسیرین
• فیلر کننده ها: سولفاتها، نمک ها
• خنثی‌کننده‌ها: سود سوزآور مثل گروه آلکنوآمینها
• مواد جانبی: رنگ و اسانس

تجزیه و تحلیل فنی فرمولاسیون مایع ظرفشویی

از نظر دانش فنی، فرمولاسیون مایع ظرفشویی اساساً بر پایه نظریه‌های فیزیک و شیمیایی پاک‌کنندگی مواد فعال در سطح با در نظر گرفتن محدودیت قانونی و بازارپسندی محصول و همچنین به‌گونه‌ای باشد که پارامترهای کار آیی و قیمت محصول نیز در آن رعایت گردد.
با توجه به مورد ذکرشده در بالا تولید مایع ظرفشویی و شوینده‌های همچون دستگاه دوتایی (Binary) و سه‌تایی (Ternary) مواد فعال در سطح، شامل مواد فعال آنیونی غیر یونی و آمفوتری به شکلی که نسبت اختلاط آن‌ها بتواند حداکثر قدرت کف کنندگی و پاک‌کنندگی را به دست آورد، مورداستفاده قرار می‌گیرند.

• ترکیبات مورد استفاده در فرمولاسیون مایع ظرف‌شویی
• مواد فعال سطحی (سورفکتانت): وظیفه اصلی پاک‌کنندگی ظروف به عهده مواد سورفکتانت‌های موجود در فرمولاسیون است. به طور کلی سورفکتانت‌هایی که در فرمولاسیون مایع ظرف‌شویی استفاده می‌شوند، به دو دسته کلی تقسیم‌بندی می‌شوند که در زیر درباره‌ی این دو دسته از سورفکتانت‌ها بیشتر توضیح داده می‌شود.

1. سورفکتانت‌های اصلی: این دسته که عمدتاً شامل سورفکتنت‌های آنیونی است شامل موادی مانند اتر سولفات‌ها (به‌عنوان مثال تگزاپون)، سولفونات‌ها، فسفونات‌ها (مثلاً متیلن فسفونات) و… است. یکی از سورفکتانت سولفوناته که در فرمولاسیون مایع ظرف‌شویی مورد استفاده قرار می‌گیرد، دو دسیل بنزن سولفونات است. معمولاً به علت زیست تخریب‌پذیری بهتر دوسیل بنزن‌های راست زنجیر نسبت به گونه‌ی شاخه‌دار آن، از گونه راست زنجیر آن در فرمول مایع ظرف‌شویی استفاده می‌شود.